ज्येष्ठा गौरी आवाहन 2024 : महालक्ष्मी किंवा ज्येष्ठा गौरीचे आगमन भाद्रपद महिन्यात गणपती बाप्पाच्या आगमनानंतर काही दिवसांमध्ये होते. या सणाला ‘महालक्ष्मी पूजन’ असेही म्हणतात. या तीन दिवसांच्या उत्सवात माहेरवाशिनीच्या माहेरपणाला आलेल्या या गौरींना मोठ्या उत्साहात आणि भक्तिभावाने घरात आणले जाते. विशेषतः ज्या घरात महालक्ष्मी पूर्वापार आहेत किंवा नवसाने गौरींची स्थापना केली जाते, तेथे ही परंपरा आवर्जून पाळली जाते. या सणात ज्येष्ठा गौरीला सासरी आणण्याची प्रथा असते.
Also Read : Jyeshtha Gauri 2024 katha ज्येष्ठा गौरी कथा
ज्येष्ठा गौरी आवाहन 2024: शुभ मुहूर्त
2024 मध्ये ज्येष्ठा गौरी आवाहन मंगळवारी, 10 सप्टेंबर रोजी होणार आहे. अनुराधा नक्षत्र 9 सप्टेंबरच्या संध्याकाळी 6:04 वाजता सुरू होईल आणि 10 सप्टेंबरच्या रात्री 8:03 वाजता समाप्त होईल. त्यामुळे गौरीचे आवाहन 10 सप्टेंबर रोजी अनुराधा नक्षत्रात करायचे आहे. शक्य असल्यास, संध्याकाळी 7 वाजण्याच्या आत गौरीचे आवाहन करणे शुभ मानले जाते.
गौरी पूजनाचा दिवस 11 सप्टेंबर 2024 रोजी बुधवारी आहे. ज्येष्ठा नक्षत्र रात्री 9:22 वाजता समाप्त होणार आहे. त्यामुळे या वेळेच्या आधी गौरीचे पूजन करणे आवश्यक आहे. गौरीचे विसर्जन 12 सप्टेंबर 2024 रोजी गुरुवारी मूळ नक्षत्रात केले जाते. या दिवशी मूळ नक्षत्र रात्री 9:53 वाजता समाप्त होणार आहे. त्यामुळे या वेळेच्या आधी गौरीचे विसर्जन करणे शुभ मानले जाते.
गौरी घरी कशी आणावी?
गौरी आवाहनाच्या दिवशी शुभ मुहूर्तावर गौरीच्या मुखवट्यांची आणि त्यांच्या हातांची पूजा केली जाते. त्याच रात्री गौरी उभ्या केल्या जातात. गौरींबरोबर त्यांच्या पिलवंड, म्हणजे एक मुलगा आणि एक मुलगी, मांडली जाते. घरातील परंपरेनुसार, प्रथम तुळशी जवळ गौरीच्या मुखवट्यांची पूजा केली जाते. एका ताटात तांदूळ घेतले जातात आणि त्यावर गौरींचे मुखवटे ठेवले जातात. तुळशी जवळ या मुखवट्यांना हळद, कुंकू, अक्षता आणि फुले वाहून पूजा केली जाते.
पूजेच्या वेळेस हळदी-पाण्याचे मिश्रण आणि कुंकवाचे-पाण्याचे मिश्रण तयार करून ठेवले जाते. गौरी घरात आणताना या मिश्रणाचा वापर करून पावले उमटवत आणतात. गौरी आणताना हातांच्या ठशाही उमटवण्याची प्रथा काही ठिकाणी असते. ज्या स्त्रीच्या हातात गौरी असतात, तिचे पाय पाण्याने किंवा दुधाने धुतले जातात आणि त्यावर कुंकवाचे स्वस्तिक काढले जाते. ती महिला घरात येताना माप ओलांडायला सांगितले जाते. गौरीचे पाय उमटवत त्यांना घरात आणले जाते.
गौरीचे आगमन होत असताना ताट, चमचा किंवा घंटा वाजवून आवाज केला जातो. “गौरी आली सोन्या-चांदीच्या पावलांनी, गौरी आली धनधान्यांच्या पावलांनी, गौरी आली सुख शांतीच्या पावलांनी,” अशी मंत्रोच्चार करत गौरीचे स्वागत केले जाते.
गौरींची सजावट आणि पूजन विधी
गौरी घरी आल्यावर त्यांना साडी नेसवून, दागदागिन्यांनी सजवले जाते. त्यावर मुखवट्यांची स्थापना केली जाते. गौरी माहेरवाशिनी असल्याने त्यांचे स्वागत मोठ्या आनंदात आणि भक्तिभावाने केले जाते. त्यांच्या पूजेसाठी वेगवेगळ्या प्रकारच्या फुलांची सजावट केली जाते. हल्ली गौरींच्या मुखवट्यांमध्ये शाडू, पितळ, कापड, फायबर असे बरेच प्रकार पाहायला मिळतात. काही ठिकाणी मुखवट्यांची पूजा केली जाते, तर काही ठिकाणी पूर्ण उभ्या गौरींची पूजा केली जाते.
गौरी पूजनामध्ये 16 अंक शुभ मानला जातो. त्यामुळे गौरी पूजनाच्या दिवशी 16 भाज्या एकत्र करून त्यांचा नैवेद्य दाखवला जातो. प्रत्येक घरात गौरी पूजेची पद्धत आणि परंपरा वेगळी असते. काही ठिकाणी पाच मडक्यांच्या उतरंडी करून त्यावर गौरीचे मुखवटे ठेवून त्या उतरंडीनाच साडी-चोळी नेसवली जाते आणि दागिने घालून पूजा केली जाते. काही कुटुंबांमध्ये गौरीचे मुखवटे असतात, तर काही कुटुंबांमध्ये परंपरेनुसार पानवट्यावर जाऊन पाच, सात किंवा अकरा खडे आणून त्यांची पूजा केली जाते.
गौरी पूजनाची विधी आणि नैवेद्य
दुसऱ्या दिवशी म्हणजे ज्येष्ठा नक्षत्रावर गौरींची पूजा केली जाते. सकाळी गौरींची म्हणजेच महालक्ष्मीची पूजा केली जाते. आरती केल्यानंतर केलेल्या फराळाचा नैवेद्य दाखवला जातो. फराळामध्ये बेसन लाडू, करंजी, रव्याचा लाडू, चकली, शेव, अनारसे, शंकरपाळी इत्यादी पदार्थ असतात. संध्याकाळी पुन्हा आरती केली जाते. या दिवशी नैवेद्यात पुरणपोळी, आंबाड्याची भाजी, 16 भाज्यांची एकत्र भाजी, भजी, पापड, ताकाची कढी, कटाची आमटी इत्यादी पदार्थांचा समावेश असतो.
नैवेद्य केळीच्या पानावर ठेवून गौरींना दाखवला जातो. काही ठिकाणी कणकेचे दिवे तयार करून त्याने गौरींना ओवाळतात.
गौरी विसर्जन विधी
तिसऱ्या दिवशी, मूळ नक्षत्रावर गौरींचे महालक्ष्मीचे विसर्जन केले जाते. सकाळी नेहमीप्रमाणे पूजा केली जाते. विसर्जनाच्या दिवशी सुताच्या गाठी घेतल्या जातात. त्या सुतात हळद, कुंकू, रेशमी धागा, सुकामेवा, फुले, झेंडूची पाने, बेलफळाचे फूल अशा एकेक जिन्नस घालून गाठी बांधल्या जातात.
या दिवशी कानवले आणि गोड शेवयांच्या भाताचा नैवेद्य दाखवला जातो. गौरींना पुढील वर्षी येण्यासाठी आमंत्रण देऊन त्यांचे विसर्जन केले जाते. विसर्जनानंतर महिला हळदी-कुंकवाचा कार्यक्रम आयोजित करतात.
गौरी पूजनाचा महत्व आणि परंपरा
ज्येष्ठा गौरी पूजनामध्ये अखंड सौभाग्य प्राप्त व्हावे यासाठी स्त्रिया पूजा करतात. गौरी या माहेरवाशिनी असल्यामुळे त्यांचे स्वागत मोठ्या आनंदात आणि उत्साहात केले जाते. काही ठिकाणी गौरी पूजनाच्या वेळी त्यांच्या कहाण्या सांगण्यात येतात, ज्यामध्ये ज्येष्ठा गौरीची आरतीही केली जाते.
समारोप
ज्येष्ठा गौरी पूजन हा एक अतिशय महत्त्वाचा सण आहे जो भक्तिभावाने आणि आनंदाने साजरा केला जातो. तीन दिवस चालणाऱ्या या सणात भक्त मंडळींना आनंद मिळतो आणि घरात सुख, समृद्धी, शांती नांदते. या सणाच्या निमित्ताने महिलांचे सौभाग्य वृद्धिंगत होवो, हीच मनापासून प्रार्थना.
गौरी गणपतीच्या शुभेच्छा!
1 thought on “ज्येष्ठा गौरी आवाहन 2024: शुभ मुहूर्त आणि सविस्तर माहिती”