नवरात्रीमध्ये दुर्गा सप्तशती पाठ कसा करावा व त्याचे नियम, Durga saptashati path niyam marathi

दुर्गा सप्तशतीचे पारायण : नवरात्रोत्सव हा देवीची उपासना करण्यासाठी अत्यंत पवित्र आणि महत्त्वाचा सण आहे. या काळात दुर्गादेवीची पूजा, पाठ, आणि उपासना केली जाते. त्यातील एक महत्त्वपूर्ण उपासना म्हणजे दुर्गा सप्तशतीचे पारायण. या ग्रंथाच्या वाचनाने देवीचे कृपाशीर्वाद मिळतात, जीवनातील अनेक समस्या सुटतात आणि मनःशांती, आरोग्य व सुखाची प्राप्ती होते.

Table of Contents

दुर्गा सप्तशतीचा अर्थ

दुर्गा सप्तशती हा ग्रंथ १३ अध्यायांचा संग्रह आहे, ज्यामध्ये देवीच्या विविध रूपांची कथा आहे. हा ग्रंथ वाचल्याने देवीचे संपूर्ण रक्षण कवच तयार होते. आर्थिक समस्या, शत्रुपीडा, कुटुंबातील अशांतता, आरोग्याच्या समस्या अशा अनेक अडचणींवर या ग्रंथाच्या वाचनाने मात करता येते.

दुर्गा सप्तशती पारायण कधी आणि कोणी करावे?

नवरात्रोत्सवाच्या नऊ दिवसांत (शारदीय किंवा वासंतिक नवरात्र) दुर्गा सप्तशतीचे पारायण करणे अत्यंत शुभ मानले जाते. स्त्रिया, पुरुष, कुमारिका, विधवा स्त्रिया, सर्वांना हा ग्रंथ वाचता येतो. कुलदेवतेची सेवा प्रत्येकाच्या हक्काची असते, आणि प्रत्येकाने मनोभावे हे पारायण करणे महत्त्वाचे आहे. देवीचे तत्त्व नवरात्रात हजारो पटींनी जागृत होते, त्यामुळे या काळात पारायण केले तर त्याचा प्रभाव अधिक असतो.

दुर्गा सप्तशती पारायणाचे फायदे

१. विवाह समस्या: ज्यांचे लग्न जमत नाही, त्यांच्यासाठी हे वाचन अत्यंत फलदायी आहे.

संतती प्राप्ती: संतानसुख न मिळणाऱ्या जोडप्यांसाठी हे वाचन लाभदायक ठरते.
शत्रू पीडा: दुश्मनांपासून संरक्षण मिळते.
आर्थिक संकट: आर्थिक संकटे दूर होतात, व्यवसायात यश मिळते.
न्यायालयीन अडचणी: न्यायालयातील प्रकरणे तुमच्या बाजूने निर्णय होण्यास मदत होऊ शकते.
आरोग्य समस्या: कुटुंबातील आरोग्य समस्या कमी होतात.

दुर्गा सप्तशतीचे पाठ कसे करावेत?

१. संकल्प: सर्वप्रथम, पाठ सुरू करण्यापूर्वी संकल्प करणे आवश्यक आहे. किती पाठ करणार आहात हे संकल्पात सांगावे किंवा यथाशक्ती पाठ करेन असा संकल्प करावा.

पूजा मांडणी: देवीसाठी कलश स्थापना करावी. जर घटस्थापना केली असेल तर त्या ठिकाणीच वाचन करावे. कलशासमोर ग्रंथ ठेवावा, देवीच्या मूर्तीसमोर बसून वाचन करावे.
वस्त्रधारण: वाचन करताना स्वच्छ वस्त्र परिधान करावे, विशेषतः काळे कपडे घालू नयेत. स्त्रियांनी कुंकू, बांगड्या घालून वाचन करावे.
आसन: वाचन करताना जमिनीवर न बसता आसनावर बसावे. ग्रंथ एका वेगळ्या चौरंगावर ठेवावा. ग्रंथाचे पावित्र्य राखावे.
पाठांची संख्या: नऊ दिवसांमध्ये जितके जास्त पाठ करता येतील तितके करावेत. १४ पाठ पूर्ण केल्यास नवचंडीचे पुण्य मिळते. वाचनाच्या वेळेनुसार एक किंवा अधिक पाठ एकाच दिवशी करता येतात.

दुर्गा सप्तशती वाचनाची प्रक्रिया

१. दुर्गा कवच: वाचनाची सुरुवात देवी कवचाने करावी.

अर्गला स्तोत्र आणि कीलक स्तोत्र: यानंतर अर्गला व कीलक स्तोत्रांचे पठण करावे.
रात्री सूक्त: यानंतर देवीची स्तुती करणारे रात्री सूक्त वाचावे.
१३ अध्याय: त्यानंतर एक ते तेराव्या अध्यायाचे वाचन करावे.
तंत्रोक्त देवी सूक्त: अध्यायानंतर तंत्रोक्त देवी सूक्ताचे पठण करावे.
प्राधानिक रहस्य आणि मूर्ती रहस्य: हे रहस्यग्रंथ देखील वाचावे.
देवी अपराध क्षमापन स्तोत्र: वाचनाची समाप्ती देवीला क्षमाप्रार्थना करणाऱ्या स्तोत्राने करावी.
नवार्ण मंत्र: शेवटी नवार्ण मंत्र (ॐ ऐं ह्रीं क्लीं चामुंडायै विच्चे) १०८ वेळा जपावा.

वाचन करताना पालन करावयाचे नियम

१. शुद्धता: शरीर, मन आणि वस्त्रांची शुद्धता महत्त्वाची आहे. वाचन करताना ध्यान एकाग्र असावे.

शांत वातावरण: वाचनाचे ठिकाण शांत आणि पवित्र असावे. घरात शांती राखावी, तंटे वाद टाळावेत.
नियमितता: दररोज ठराविक वेळेस वाचन करावे. जेवणाच्या अगोदर वाचन करणे उत्तम. जेवणानंतर आळस येतो त्यामुळे एकाग्रता कमी होते.
ब्रह्मचर्य: वाचनाच्या काळात ब्रह्मचर्याचे पालन करणे आवश्यक आहे.
नैवेद्य: वाचनाच्या वेळी देवीला नैवेद्य दाखवावा आणि शुद्ध आहार सेवन करावा.

पारायणाचे उद्यापन

नवरात्रीचे पारायण पूर्ण झाल्यानंतर उद्यापन करणे आवश्यक आहे. उद्यापनाच्या दिवशी सकाळी देवीला पंचामृताने स्नान घालावे आणि पूजा करावी. पूजा संपल्यानंतर पुरणाचा नैवेद्य दाखवावा, तसेच एखाद्या कुमारिकेला किंवा ब्राह्मणाला भोजन घालावे व ओटी भरावी. उद्यापनाच्या वेळी देवीचे स्मरण करून तिची कृपादृष्टी मागावी.

काही महत्त्वाचे मुद्दे

१. शारीरिक अडचणी: स्त्रियांना वाचन करताना काही शारीरिक समस्या आल्यास त्या दिवसाचे वाचन सोडून नंतर सुरू करता येईल.

ग्रंथाचे पावित्र्य: वाचनाच्या काळात ग्रंथाचे पावित्र्य जपावे. ग्रंथाच्या जागेचा आदर करावा, तो वारंवार हलवू नये.
पराण न खाणे: नवरात्रोत्सवात बाहेरचे अन्न खाऊ नये. घरगुती आणि शुद्ध आहारावर भर द्यावा.
मांसाहार आणि मद्यपान: या काळात मांसाहार आणि मद्यपान टाळावे. घरात शांतता आणि सात्विक वातावरण निर्माण करणे आवश्यक आहे.

निष्कर्ष

दुर्गा सप्तशतीचे पारायण नवरात्रीत केल्याने देवीचे कृपाशीर्वाद मिळतात, आणि जीवनातील अनेक समस्यांचे निराकरण होते. शुद्धता, मनःशांती, आणि भक्तिभाव हे या वाचनाचे तीन आधार आहेत. आपल्या श्रद्धेने व भक्तिभावाने देवीचे पूजन करून आपण जीवनात यश, समाधान, आणि सुख प्राप्त करू शकतो.

जय माता दी!