Gauri Agaman Kase Karave : गणेश चतुर्थीचा सण मोठ्या आनंदाने आणि उत्साहाने साजरा केला जातो. गणेश चतुर्थीनंतर दोन किंवा तीन दिवसांनी ज्येष्ठा गौरीचं आगमन होतं. या सणाचा मुख्य उद्देश अखंड सौभाग्य, सुखसमृद्धी आणि घरात चांगलं वातावरण निर्माण करण्यासाठी असतो. या सणाच्या दिवशी प्रत्येक घरामध्ये पार्वतीदेवी म्हणजेच गौरीचे पूजन करण्यात येतं. आज आपण या सणासंदर्भातील सर्व माहिती पाहणार आहोत, विशेषत: गौरी घरात कशा आणाव्यात, त्यांचा मुहूर्त, पूजन विधी आणि विसर्जन.
गौरी म्हणजे कोण?
गौरी म्हणजे देवी पार्वती, भगवान शिवाच्या पत्नी आणि गणेशाचे आई. महाराष्ट्रात गौरीला महालक्ष्मी म्हणूनही पूजलं जातं. भाद्रपद महिन्यातील अनुराधा नक्षत्रावर ज्येष्ठा आणि कनिष्ठा गौरीचे आगमन होतं. पार्वती हे संपत्ती, सौंदर्य, मातृत्व आणि समृद्धीचं प्रतीक मानलं जातं, त्यामुळे या सणात त्यांना घरात आणून त्यांच्या पूजनाने घरात शुभता आणि समृद्धी येते अशी धारणा आहे.
गौरी घरात कशा आणाव्यात?
गौरी घरी आणण्यासाठी घराचं स्वच्छ असणं खूप महत्त्वाचं आहे. घर आणि अंगण स्वच्छ करावं. प्रवेशद्वाराजवळ सुंदर रांगोळी काढावी आणि लक्ष्मीची पावले रेखाटावी. गौरी घरात आणण्यापूर्वी एक पराती घ्यावी आणि त्यात धान्य ठेवावं. धान्याच्या वरती गौरीचे मुखवटे किंवा मूर्ती ठेवावी. दोन्ही मुखवट्यांच्या मध्ये गणपतीची मूर्ती ठेवावी. गौरीच्या डोक्यावर एखादा नवा कपडा किंवा साडी ठेवावी. त्यांना नथ, मंगळसूत्र, वस्त्रमाल घालून सजवावं.
गौरी आणण्याचा मुहूर्त
गौरी घरात घेण्याचा योग्य मुहूर्त ठरलेला असतो. यावर्षी 10 सप्टेंबर 2024 रोजी मंगळवारी सूर्योदयापासून रात्री आठ वाजून दोन मिनिटांपर्यंतचा मुहूर्त आहे. परंतु भर उन्हात गौरी आत न आणण्याचा संकेत आहे, त्यामुळे संध्याकाळी चार ते सात या वेळेतच गौरी घरात घेतल्या जातात.
गौरी घरात आणताना काय म्हणावं?
गौरी घरात आणताना कुंकवाचं पाणी एका ताटात घ्यावं. त्या पाण्यात हात उमटवून तुळशीपासून ते गौरी बसवायच्या ठिकाणापर्यंत हळदीकुंकू आणि अक्षता वाहाव्या. एक सवाष्ण स्त्री गौरीला हातात घेते आणि दुसरी स्त्री कुंकवाचे हात उमटवत गौरीला आत घेते. प्रवेश करताना प्रत्येक वेळी म्हणावं, “गौरी आल्या कशाच्या पावली?” आणि उत्तर द्यावं, “सुख-समृद्धीच्या पावली, धनधान्याच्या पावली.” असं सांगितलं जातं की, गौरी घरात येताना सुख-समृद्धी आणि शांती घेऊन येतात.
पूजन विधी
गौरींच्या आगमनानंतर त्यांची मूर्ती स्वच्छ जागेवर ठेवावी. मूर्तीला साडी नेसवावी, अलंकार घालावेत. त्यांच्यासमोर हळदीकुंकू, अक्षता, दूध-साखर यांचा नैवेद्य दाखवावा. गौरींची आरती करावी आणि मग घरातील सर्व महिलांनी हळदीकुंकू लावून गौरीचं पूजन करावं.
महानैवेद्य
गौरी पूजनाच्या दुसऱ्या दिवशी म्हणजे 11 सप्टेंबर रोजी महानैवेद्य दाखवला जातो. या दिवशी पुरणपोळीचा नैवेद्य दाखवला जातो. काही घरांमध्ये 16 प्रकारच्या कोशिंबीरी आणि भाज्या बनवल्या जातात. केळीच्या पानावर महानैवेद्य ठेवून तो देवीला अर्पण केला जातो. यानंतर संध्याकाळी गौरीच्या आरतीसाठी महिलांना बोलावलं जातं.
विसर्जनाचा दिवस
12 सप्टेंबरला मूळ नक्षत्रावर गौरीचं विसर्जन केलं जातं. विसर्जनाच्या दिवशी गौरीची शेवटची पूजा केली जाते. पूजा झाल्यावर गौरीला निरोप दिला जातो आणि त्यांना पुढच्या वर्षी लवकर येण्याचं आमंत्रण दिलं जातं. विसर्जनाच्या वेळेस एक मंत्र म्हणायचा असतो:
“यांतु देवगणा सर्वे पूजा मादाय पार्थिवी, इष्टकाम प्रसिद्धार्थ पुनरागमनायच.”
मंत्र म्हणत गौरीचं विसर्जन केलं जातं.
विसर्जन विधी
गौरींचं विसर्जन घरातील जलाशयात किंवा पाण्याच्या कुंडात केलं जातं. विसर्जनाचं पाणी स्वच्छ असायला हवं. काही घरांमध्ये विसर्जन करताना पाण्यात फुलं, हळद आणि कुंकू टाकतात आणि गणेश मूर्ती विसर्जनाच्या प्रमाणे गौरी विसर्जित करतात. विसर्जन करताना गौरीला मिठी घालून निरोप घेतला जातो.
घरातील वातावरण
गौरी सणाच्या तीन दिवसांमध्ये घरात चांगलं वातावरण राखायला हवं. संपूर्ण घरात स्वच्छता ठेवावी. प्रत्येक दिवशी गौरीसाठी नवीन फुलं, हार, नैवेद्य अर्पण करावं. पहिल्या दिवशी भाजी-भाकरीचा नैवेद्य आणि दुसऱ्या दिवशी पुरणपोळीचा नैवेद्य दाखवावा. गौरीला रोज आरती करून त्यांची पूजा करावी. त्यांच्या समोर खेळणी, फुलं आणि इतर सजावटीचे साहित्य ठेवून वातावरण प्रसन्न बनवावं.
गौरीचा सण का साजरा केला जातो?
गौरीचं पूजन केल्याने घरात सुख-समृद्धी येते, अशी श्रद्धा आहे. अखंड सौभाग्य, संपत्ती, शांती आणि समाधान मिळतं. गौरी म्हणजे घरातील माहेरवाशिणी, म्हणून त्यांची तीन दिवस पाहुणचार केला जातो. त्यांना चांगलं अन्न, वस्त्र, दागिने अर्पण करून घरातील स्त्रिया त्यांच्या कृपेसाठी प्रार्थना करतात.
शेवटी
गौरीचा सण हा महाराष्ट्रीय परंपरेत अत्यंत महत्त्वाचा मानला जातो. प्रत्येक घरात आपापल्या पद्धतीने हा सण साजरा केला जातो.
1 thought on “गौरी घरी कशी आणावी? योग्य पद्धत आणि संपूर्ण माहिती ;Gauri Agaman Kase Karave”